Bereik
Onder invloed van Corona zagen de buurtteams het aantal nieuwe aanmeldingen zeker in eerste instantie sterk dalen. Rond de zomer was er een korte periode een toename, maar vanaf de tweede golf zakte dit weer in. Met de cliënten die in die periode al werden geholpen is langer contact gehouden. Enerzijds namen problemen soms toe, onder invloed van Corona, anderzijds was het, mede door het veelal digitale contact, ook moeilijker om te bepalen of de hulp al kon worden beëindigd. In de tweede periode is er in tegenstelling tot de eerste periode wel meer ingezet op het laten doorgaan van huisbezoeken. Bij de teams voor het VO en MBO zijn aan het eind van het jaar meer aanmeldingen van jongeren binnengekomen.
Onderstaande grafiek toont het aantal unieke jeugdigen in specialistische jeugdhulp in 2016-2020 (gebaseerd op voorlopige cijfers 2020). De daling in het 3e kwartaal 2020 is voor een belangrijk deel te verklaren door de administratieve achterstand in het berichtenverkeer bij de overdracht van laag-intensieve trajecten bij zorgaanbieders zorgcontinuïteit.
KOOS en Spoor030 zijn als nieuwe organisaties gestart in 2020. Gedurende het jaar zien we dat het bereik van het aantal cliënten dat zij in zorg hebben toeneemt. Ook zien we dat het aantal cliënten dat vanwege zorgcontinuïteit in zorg is bij andere jeugdhulpaanbieders afneemt over het jaar, omdat hun traject kon worden afgerond. Als gevolg van Corona en de impact op het tijdig bieden van passende zorg zien we, ook in de grafiek, dat het aantal cliënten in zorg een afname laat zien. Echter geeft dit geen volledig beeld, omdat de aanmeldingen (en cliënten die wachten op start van zorg) niet in de registratie van het berichtenverkeer zijn opgenomen.
Beschikbaarheid
Voor jeugdigen met een urgente vraag is snel hulp beschikbaar, maar ook voor overige (minder urgente) vragen willen we dat tijdig passende hulp wordt geboden. Tegelijkertijd zien we dat als gevolg van Corona de druk op het tijdig bieden van passende jeugdhulp is toegenomen. We zien dat de zorg langer duurt, onder andere omdat de zorgvraag zwaarder is geworden als gevolg van de impact van Corona. Dit zien ze zowel bij de gezinnen, kinderen en jongeren die al in zorg zijn, als bij nieuwe instroom. Daarnaast duren trajecten langer door uitval van zorg, door ziekte bij cliënten en hulpverleners, het afzeggen van afspraken en doordat trajecten minder snel kunnen worden afgerond. Omdat zorgtrajecten langer duren, is logischerwijs minder ruimte voor instroom van cliënten.
Samen met onze partners hebben we in 2020 alles op alles gezet om de wachttijden te verminderen.
Dit is gebeurd door meer budget toe te kennen waardoor er extra capaciteit kon worden ingezet. Andere voorbeelden zijn het groepsgericht aanbieden van zorg door KOOS en Spoor030 (soms in samenwerking met buurtteam en JGZ) rondom bijvoorbeeld omgaan met agressie, echtscheidsvraagstukken, verslaving, zelfvertrouwen en inzet voor ouders op versterking bij opvoedvraagstukken. Ook kijken KOOS, Spoor030 en het buurtteam met elkaar kritischer naar wie wat kan betekenen in de vraag van een gezin of jeugdige (sociale basis, basiszorg of aanvullende zorg) zodat direct hulp op de juiste plek wordt geboden. En zijn er webinars voor ouders georganiseerd omdat zij zien dat er onrust is bij ouders rondom vraagstukken bij jongeren (mede ingegeven door Corona). Deze webinars zijn druk bezocht en worden voortgezet in 2021.
Over heel 2020 zien we dat 80% van de gezinnen die zich aanmelden bij het buurtteam binnen vijf werkdagen een kennismakingsgesprek aangeboden krijgen. Na het kennismakingsgesprek kan bij 80% van de gezinnen de ondersteuning aansluitend aan het kennismakingsgesprek starten. Dit is meer dan in 2019. Bij 88% start de ondersteuning binnen twee weken na kennismaking en bij 92% binnen vier weken. Bij 8% lukt het om verschillende redenen niet om snel na kennismaking te starten.
We zien dat hoe snel de zorg vanuit KOOS en Spoor030 beschikbaar was in 2020 sterk fluctueert over het jaar. KOOS startte bijvoorbeeld het jaar met wachttijden van soms zes maanden voor een aantal cliënten (die al in 2019 waren ontstaan) in de wijken Leidsche Rijn, Vleuten en de Meern, maar in de zomerperiode waren er minder aanmeldingen dan verwacht. Daarentegen zag KOOS het aantal aanmeldingen aan het einde van het jaar verdubbelen. En waar het Spoor030 in maart nog lukte om binnen vier tot vijf weken te starten met zorg, zien we ook daar mede als gevolg van Corona, dat sommige jeugdigen in het laatste kwartaal van het jaar 3 tot 4 maanden wachten op zorg. Bij zowel KOOS als Spoor030 staat voorop dat voor jeugdigen met een urgente vraagsnel hulp beschikbaar is. Het betreft hier crisissituaties (zowel op pedagogisch als psychisch vlak), bijvoorbeeld zorgvragen over het jonge kind (0-4 jaar), angst en/of somberheid of situaties waarin schooluitval dreigt of speelt. Voor overige, minder urgente, vragen moeten sommige jeugdigen soms langer wachten dan we met elkaar zouden willen.
Uitgebreidere informatie over de wachttijden en de acties die buurtteams, KOOS en Spoor030 hebben ondernomen én ondernemen om sneller passende zorg te bieden, is te lezen in de raadsbrief update tijdig passende jeugdhulp bieden van januari 2021.
Kwaliteit
Een belangrijk middel om de kwaliteit te meten zijn de ervaringen van de cliënten. Met onze samenwerkingspartners hebben wij het instrument Ervaringwijzer ontwikkeld. In 2020 is de nieuwe versie van Ervaringwijzer gelanceerd waarmee we nog beter de ervaringen van Utrechtse cliënten inzichtelijk kunnen maken. KOOS en Spoor030 zijn in de tweede helft van 2020 gestart met het inzetten van de Ervaringwijzer. We verwachten in het eerste kwartaal van 2021 de eerste resultaten. De buurtteams jeugd en gezin hebben in 2020 in twee teams geoefend met de Evaringwijzer en gaan hem in 2021 ook gebruiken in de andere teams.
Daarnaast krijgen we op verschillende andere manieren de cliëntervaring te horen: de rapportages van het buurtteam, klachtenrapportages, signalen van aanbieders tijdens Q-gesprekken en signalen uit de stad (bijvoorbeeld van verwijzers, partners uit de sociale basis of ouders zelf). Zo weten we dat de clienttevredenheid over de buurtteams in Q1-Q3 8,2-8,3 was.
In 2020 waren er enkele specifieke ontwikkelingen die, meer dan in andere jaren, effect konden hebben op de clientervaring, namelijk de overdracht van ambulante jeugdhulp naar KOOS en Spoor030 en Corona. Ondanks deze ontwikkelingen hebben we een beperkte hoeveelheid signalen, vergelijkbaar met voorgaande jaren, uit de stad ontvangen. Wanneer we signalen kregen, hebben we door aanvullende uitleg of (het organiseren van) een gesprek een passend antwoord kunnen geven. Als het individuele casuïstiek betrof is er in overleg met ouders en aanbieder gesproken om gezamenlijk tot een oplossing te komen.
In de gesprekken met Samen Veilig Midden Nederland (SVMN) staan aandacht voor en sturing op openheid en transparantie ten aanzien klachten centraal. Wij sturen er samen met de andere regio’s op dat SVMN de klachtenanalyse openbaar maakt, inzichtelijk maakt hoe hiervan geleerd wordt in de organisatie en welke acties en verbeterpunten hierbij horen. Wij zien dat SVMN het clientperspectief ook op andere wijzen naar binnen haalt, zoals via de cliëntenraad, de Stem app en de inzet van ervaringsdeskundigen en cliëntambassadeurs. Dit is continu onderwerp van gesprek met SVMN. Er is een onafhankelijke reflectie uitgevoerd door het Verwey-Jonker instituut en de uitkomsten zijn ook bestuurlijk besproken met SVMN en de opdrachtgevende samenwerkende jeugdhulp regio’s. Zowel SVMN als de samenwerkende gemeenten herkennen de aanbevelingen van het Verwey-Jonker Instituut en hebben deze overgenomen. Wij sturen hierop via onze reguliere sturings- en monitoringscyclus.