Een inclusieve cultuursector
Via netwerken en samen met partners werken we aan een culturele sector en cultureel aanbod waarin iedereen zich herkent. De belangrijkste ontwikkelingen:
- Een belangrijk onderdeel bij het beoordelen van de aanvragen voor de Cultuurnota 2021-2024, was de visie van de organisatie op inclusie. Wij hanteerden hierbij de herziene Code Diversiteit en Inclusie. De komende vier jaar volgen wij de uitvoering van de plannen en ambities van de Cultuurnota-instellingen op dit vlak en we nemen de uitkomsten mee in onze monitoring en visitatie.
- Het netwerk PACT Utrecht heeft culturele instellingen geïnspireerd en gestimuleerd om de diversiteit van hun publiek te vergroten door hun programma, personeel en partners in te zetten. PACT bestaat uit 32 aanjagers en een groep van 20 Critical Friends. In 2020 hebben er 12 bijeenkomsten plaatsgevonden waarin de instellingen elke keer een van de afspraken van het Diversiteit & Inclusiviteit Pact aanpakken.
- Vanuit de programma’s Cultuur, Economie en Bewoners en Bestuur hebben we gezamenlijk een opdracht aan Utrecht Marketing verstrekt. Vanuit het culturele programma heeft Utrecht Marketing het doel om inwoners en bezoekers op de hoogte te brengen en te enthousiasmeren deel te nemen aan het culturele aanbod in de stad. Deze opdracht is in 2020 aan verandering onderhevig geweest. We hebben dit jaar daarom een jaaropdracht uitgegeven voor 2021, omdat er voor een meerjarige overeenkomst nog zaken verder uitgekristalliseerd dienen te worden. Er is inmiddels een projectleider Stadsprogrammering aangesteld die de komende tijd een meer inhoudelijk plan over cultuurparticipatie in de stad gaat voorleggen aan de gemeente.
- Ook in 2020 is er weer bij meerdere scholen en openbare gebouwen en in wijken gewerkt aan de realisatie van kunstwerken, in het kader van de 1,5% regeling en het Fonds Stadsverfraaiing. Deze kunstopdrachten worden in samenspraak met bewoners of gebruikers van een gebouw gerealiseerd. Door de coronamaatregelen hebben enkele participatieve kunstopdrachten, waaronder de uitvoering van Kunst voor Sterrenwijk en de opstart van het eerbetoon voor de gastarbeiders enige vertraging opgelopen.
Stimuleren van creatief vermogen
De waarde van creativiteit voor de samenleving is groot; het helpt ons om te gaan met grote gebeurtenissen, maakt het leven leuk en zorgt voor saamhorigheid. Door de realisatie van jongeren- en wijkcultuurhuizen en het verstrekken van subsidies hebben we ook dit jaar bijgedragen aan het vergroten van het creatieve vermogen van bewoners. De belangrijkste ontwikkelingen:
- Dit was het laatste jaar van de vierjarige subsidieperiode 2017-2020 Cultuureducatie met Kwaliteit. In 2019 is het penvoerderschap van het door deze regeling gesubsidieerde programma Creatief Vermogen Utrecht overgegaan van Utrechts Centrum voor de Kunsten naar TivoliVredenburg. Het netwerk bestond in 2020 uit 33 scholen, elf culturele instellingen, de HKU en penvoerder TivoliVredenburg. Eind 2020 is de nieuwe aanvraag voor Cultuureducatie met Kwaliteit 2021-2024 door het Fonds voor Cultuurparticipatie gehonoreerd. Dit betekent dat Creatief Vermogen op basis van matching van de gemeente Utrecht voor de komende vier jaar een bedrag van 2,230 miljoen euro krijgt.
- Op steeds meer plekken in de stad is er uitzicht op een nieuw wijkcultuurhuis. Conform het coalitieakkoord hebben we in 2020 de mogelijkheid om een wijkcultuurhuis in het zuidelijk deel van de stad te ontwikkelen verder onderzocht. De Merwedekanaalzone is hierbij naar voren gekomen als voorkeurslocatie. We gaan een exploitant selecteren via een tenderregeling.
- Het Jongerencultuurhuis Overvecht is op 20 september officieel geopend. Er is hard gewerkt om het voormalige schoolgebouw aan de Scharlakendreef 3 klaar te maken voor het gebruik van culturele activiteiten; bijvoorbeeld als muziekstudio en theater-/danszaal.
- De jongerencultuurhuizen in de stad gaan nu verder onder de naam BOKS Jongerencultuurhuis. Naast de locaties in Kanaleneiland en Overvecht heeft BOKS Jongerencultuurhuis ook activiteiten ontplooid in Leidsche Rijn/Vleuten-De Meern, onder meer met subsidie van 0,050 miljoen euro uit de nadere regel Subsidie cultuurprogramma jongeren Leidsche Rijn/Vleuten-De Meern 2020-2021 die halverwege 2020 is verstrekt.
- De regeling Basissubsidies Amateurkunst is aangepast vanwege Corona. Normaal gesproken biedt de regeling de mogelijkheid om subsidie aan te vragen voor vergoeding van de artistieke leiding en huur van een oefenruimte. Om organisaties te ondersteunen die vanwege de maatregelen door het coronavirus in 2021 (nog) niet in staat zijn fysiek samen te komen en dus geen gebruik maken van een oefenruimte, zijn de subsidiemogelijkheden verruimd. Hierdoor konden organisaties ook voor alternatieve basisfaciliteiten, zoals online faciliteiten, subsidie aanvragen. Er zijn 125 aanvragen (voor totaal 143 groepen) ingediend, waarvan er 124 zijn toegekend (één aanvrager had een te hoog eigen vermogen).
Corona
In deze moeilijke periode is de waarde van kunst, cultuur, creativiteit en ontwerp voor de samenleving elke dag opnieuw zichtbaar. Kinderen en volwassenen missen het om samen met anderen invulling te geven aan eigen creativiteit: bij de muziekschool, de fotoclub, schilderles, et cetera. Repeteren door amateurkunstverenigingen en stichtingen is erg moeilijk. Sommigen hebben online manieren gevonden om toch nog samen kunst te beoefenen, voor anderen was dit lastiger. Als koor samen zingen is online bijvoorbeeld erg moeilijk.
Juist de culturele en creatieve sector in onze stad kan in deze tijd bijdragen aan vernieuwing, verbinding, troost en hoop en een cruciale rol spelen bij de herstart van onze samenleving. De amateurkunst(educatie) in onze stad heeft ondanks alle beperkingen nog veel voor elkaar gekregen. Een aantal voorbeelden van wat er dit jaar wel heeft plaatsgevonden:
- ZIMIHC onderhoudt via haar Maatwerk-projecten zoals Utrecht Blaast en Utrecht Danst, nauw contact met het amateurveld in de stad, ook in coronatijd. Zij faciliteren (online) bijeenkomsten en ondersteunen met hun kennis en expertise.
- Samen met RTV Utrecht en financieel ondersteund door de gemeente produceert ZIMIHC een aantal videoportretten van koren in coronatijd.
- Het Zuilens Fanfare Corps bestond in 2020 120 jaar en vierde dit op 1 november op coronaproof manier door te spelen in ZIMIHC Theater Zuilen in drie aparte ensembles. Deze werden opgenomen en omlijst met interviews met allerlei betrokkenen en partners. Op die manier probeerden ze toch hun jubileum te vieren.
- Harmonieorkest Vleuten bracht in april coronaserenades aan bewoners van verzorgings- en verpleeghuizen die in lockdown en dus zonder bezoek zaten. Haar jaarlijkse All You Need is Music hebben ze vanwege de lockdown last minute om moeten zetten naar digitale muzikale kerstgroeten. Dit is een actie rond de kerstdagen om een muzikale kerstgroet te brengen aan mensen die dit nodig of dik verdiend hebben, bijvoorbeeld mensen die ernstig ziek zijn of mantelzorgers.
- Amateurkunsteducatie-instellingen als Danscentrum Utrecht, Theaterschool Utrecht en De Utrechtse Muziekschool hebben een groot deel van hun aanbod omgezet naar online lessen om toch hun cursisten, veelal jongeren, te kunnen blijven bedienen. Ook het Jongerencultuurhuis Overvecht ontwikkelde eind 2020 een speciaal lockdown-programma voor jongeren.