In 2020 organiseerde de gemeenteraad 87 raadsinformatiebijeenkomsten verspreid over 26 dagen (in plaats van de 28 dagen uit de doelstelling). Dit is minder dan de 100 bijeenkomsten die we hadden verwacht te organiseren, maar meer dan substantieel meer dan in de oorspronkelijke doelstelling stond. In maart en april is als gevolg van corona een aantal bijeenkomsten afgelast, daarna is overgeschakeld naar digitale bijeenkomsten. Tijdens deze raadsinformatiebijeenkomsten kwamen mensen en organisaties (digitaal) meepraten over geplande ontwikkelingen in Utrecht en keken vele geïnteresseerden digitaal mee. Bewoners werden op de hoogte gehouden via onder meer de website en social media. In mei is gestart met het streamen van alle raadsbijeenkomsten via facebook. De website van de gemeenteraad heeft in 2020 14.000 meer bezoekers opgeleverd dan in 2019. Het aantal volgers op alle social mediakanalen van #raad030 is verder gegroeid.
De gemeenteraad wil graag weten wat er leeft in de wijken. Daarom bezoekt de gemeenteraad de Utrechtse wijken ook fysiek, door buurtprojecten ter plaatse te bekijken en van gedachten wisselen met bewoners. Als gevolg van corona werd de ‘Raad in de Wijk’ in eerste instantie uitgesteld. Na de zomer zijn er drie wijken bezocht. In september bezocht de raad fysiek de wijk Noordoost, op het programma stond het Griftpark (veiligheid en leefbaarheid) en de Weerdsingel Oostzijde (bewonersparticipatie). De wijken Zuid en Overvecht werden door de raadsleden digitaal bezocht. In Zuid stond het thema veiligheid centraal: ondermijnende criminaliteit en incidenten in het Beatrixpark. In Overvecht was alle aandacht gericht op de vele buurt- en bewonersinitiatieven die de sociale samenhang in coronatijd versterken, waaronder de initiatieven buren helpen buren, Stichting OverFit, de Zorgzusters, Buurtmaaltijden en hulpteam Vulcanodreef. Een fysieke Gast van de Raad is twee keer door gegaan, met in totaal 28 deelnemers.
We werkten aan onze ambities voor participatie uit het actieprogramma Samen stad maken op de Utrechtse manier dat op 21 november 2019 is vastgesteld door de raad. In de twee verstuurde halfjaarlijkse voortgangsrapportages schreven we over de voortgang en resultaten van onze ambities.
- In Leidsche Rijn, Noordoost, Noordwest, Oost, Overvecht, Vleuten-De Meern, West, Lunetten en Zuidwest zijn wijkplatforms gestart. In de Binnenstad is een online enquête verstuurd om mensen te informeren en te interesseren voor een wijkplatform. Het leverde 159 positieve reacties op. Daarnaast zijn alle actieve bewoners(groepen) gebeld om te polsen of ze belangstelling hebben voor het platform. In Hoograven wordt gekeken of er behoefte is aan een wijkplatform. Wijkplatforms verbinden verschillende groepen bewoners, ondernemers en professionals van maatschappelijke organisaties aan elkaar. Corona maakte het de wijkplatforms niet makkelijk, maar het bood ook kansen. Wijkplatform Overvecht organiseerde dialoogavonden waar veel bewoners en professionals kwamen. Via zoom bereikten ze meer mensen dan met bijeenkomsten in een zaal. Platform Oost organiseerde wijkdebatten met een zeer beperkt aantal mensen in de zaal en veel mensen die digitaal aanwezig waren. Wijkplatform Noordwest had in november hun eerste digitale wijkbijeenkomst. Ruim 40 inwoners deden mee. En drie inwoners meldden zich aan lid van het platform.
- Het aanbestedingstraject voor de website voor online participatie is afgerond. We kozen voor het digitale participatieplatform denkmee.utrecht.nl dat in september 2020 startte. Zeven projecten stonden in 2020 op het platform en meer dan tienduizend reacties zijn in die vier maanden op het platform geplaatst. We ontwikkelden een digitaal handboek online participatie waarin ook richtlijnen staan wanneer het nodig is om fysieke participatie te doen. Digitale middelen zijn ook ingezet om te peilen of inwoners van de wijk West behoefte hebben aan een andere wijknaam. Over de uitkomst van de peiling stuurden wij in het voorjaar van 2021 een raadsbrief.
- In de vorige coalitieperiode is met wisselend succes al geëxperimenteerd met buurtbudgetten. Onze budgetten en de inrichting van de begroting laten de methodiek van buurtbudgetten niet makkelijk toe. Buurtbudget is een ‘containerbegrip’. Daarom inventariseerden we (lokaal en landelijk) de verschillende varianten, ervaringen en mogelijkheden van buurtbudgetten.
- In juni 2020 ging Noordwest begroot van start, bijna duizend inwoners uit Noordwest brachten hun stem uit en op 14 december werden de winnaars bekend. Uit de 33 ingediende plannen om de Bloemen- en Predikantenbuurt mooier, socialer en gezonder te maken, kozen de inwoners er vijf. 'Muurschilderingen', 'Herstel gevel Malabata', 'Mamacafé Zuilen', 'Meer groen op de straathoeken' en 'Portretten van Jan Kol' worden in 2021 uitgevoerd. Het budget voor de uitvoering van de vijf projecten van 50.000 euro komt uit het Initiatievenfonds. Daarmee heeft de buurt rechtstreeks zeggenschap gekregen over de besteding van een deel van het Initiatievenfonds.
- Met webinars over online en offline participatie, online trainingen en het interne portal participatie en initiatief werkten we aan het vakmanschap van onze medewerkers op het gebied van participatie en daarmee aan de continue ontwikkeling en kwaliteit op het gebied van participatie.
Wijkbureaus zijn een laagdrempelige plek voor inwoners, ondernemers, professionals en medewerkers.
- Inwoners kunnen terecht met vragen, meldingen of ideeën over hun leefomgeving. De wijkbureaus waren van 9 tot 12 fysiek open en de hele dag telefonisch en per mail bereikbaar. Op wijkbureaus waar het gebouw geschikt was, is de dienstverlening uitgebreid met een servicepunt . Daardoor hoefden inwoners niet naar het servicepunt in het Stadskantoor te komen maar konden ze ook op andere plekken terecht. De wijkspreekuren van de wijkwethouders gingen gewoon door, al was het dan wel digitaal.
- Medewerkers en professionals in de wijk wisselen informatie en ervaringen uit. Als het gaat om overleggen, zijn die digitaal voortgezet. Het delen van informatie gaat digitaal gemakkelijk. Wat mist is het toevallige gesprek omdat je iemand tegenkomt, bijvoorbeeld bij het koffieapparaat.
- In verschillende buurten kunnen bewoners terecht bij mensen van het wijkbureau die werken op locaties in de buurt, zoals in buurthuis de Leeuw (Votulast/Noordoost), in de Cereolfabriek (West), Kanaalstraat (West) en bij Podium Oost (Oudwijk/Oost) en café-restaurant De Pomp aan de Croeselaan (Zuidwest). Als de maatregelen dat toestonden is dat in 2020 voortgezet, maar het grootste deel van het jaar was dat jammer genoeg niet mogelijk.
- Door corona waren er ook minder gesprekken met inwoners en ondernemers op locatie in de wijk. In de zomer, toen er meer ruimte was in de maatregelen konden, rekening houdend met de anderhalve meter regel, afspraken worden gemaakt. Maar tijdens de strenge lockdown, met de regel van thuiswerken tenzij, was dat nauwelijks mogelijk.
- Voor Wijkbureau West is gezocht naar een zichtbare plek in de wijk. Om allerlei redenen is dat nog niet gelukt. Door de verbouwing van de vijfde verdieping had het wijkbureau ook geen plek meer in het Stadskantoor. Bij de herinrichting van de vijfde verdieping was het uitgangspunt en de verwachting dat het wijkbureau niet meer in het Stadskantoor zou zitten. Daarom zit het wijkbureau West tijdelijk op de derde verdieping van het Stadskantoor en gaat de zoektocht naar een geschikt pand in de wijk door.
Corona
De uitbraak van het coronavirus heeft gevolgen voor het functioneren van democratie en bestuur. Raadsvergaderingen mogen fysiek doorgaan, mits alle hygiënemaatregelen ter bestrijding van het coronavirus in acht worden genomen en men 1,5 meter afstand tot elkaar kan houden. Zoveel mogelijk onderdelen van het besluitvormingsproces zijn digitaal georganiseerd. Raadsinformatiebijeenkomsten organiseerden we digitaal en dat gold ook voor commissievergaderingen, tenzij het debat over een onderwerp in een fysieke vergadering moest plaatsvinden. De raad gaf er de voorkeur aan om de raadsvergaderingen – het besluitvormende deel van het proces – wel fysiek te organiseren. De vergaderingen waren omgeven met tal van corona-maatregelen, bij de debatten waren alleen de woordvoerders in de zaal aanwezig en was er geen publiek. Om aan het wettelijk vereiste van openbaarheid te voldoen worden alle bijeenkomsten van de raad gestreamd op internet en facebook en worden de raadsvergaderingen live uitgezonden op RTV Utrecht. Door aanvullende wettelijke mogelijkheden werd het mogelijk het stemmingsdeel in de raadsvergadering digitaal te doen. Alle 45 raadsleden konden thuis of elders digitaal meedoen aan de stemming. Daarnaast zijn hybride werkvormen onderzocht waarbij raadsleden die in quarantaine zitten toch digitaal aan een fysieke vergadering kunnen meedoen. Het democratisch proces vraagt om openbaarheid en ook betrokkenheid van burgers. Op de bovenomschreven wijze is getracht dat proces zoveel mogelijk met alle beperkingen toch door te laten gaan.
De Digitale participatie is versneld uitgewerkt, zodat projecten zoveel mogelijk door konden gaan. Er is een digitaal handboek online participatie ontwikkeld en trainingen over online en offline participatie gaven we digitaal. Op wijkbureaus waar het gebouw geschikt was, zijn servicepunten ingericht voor bewoners en ondernemers. Daarmee hoefden inwoners niet naar het servicepunt in het Stadskantoor te komen en spreiden we bezoekersstromen. De wijkspreekuren van de wijkwethouders gingen digitaal door. Ook de overleggen met professionals in de wijk zijn digitaal voortgezet. Het delen van informatie gaat digitaal gemakkelijk. Wat mist is het toevallige gesprek omdat je iemand tegenkomt bijvoorbeeld bij het koffieapparaat. Wat ook mist zijn de gesprekken op locatie in de wijk met inwoners en ondernemers. In de zomer, toen er meer ruimte was in de maatregelen konden, rekening houdend met de anderhalve meter afspraken worden gemaakt. Maar tijdens de strenge lockdown, met de regel van thuiswerken tenzij, was dat nauwelijks mogelijk. Mensen van het wijkbureau konden door Corona minder werken op locaties in de buurt .