Vervangen en verbeteren riolering
Het geplande investeringsprogramma had in 2020 een omvang van 17,3 miljoen euro exclusief BTW. De doelstelling was minimaal 5,7 kilometer riolering te vervangen. Om dit daadwerkelijk te realiseren hebben we voor 2020 6,6 kilometer rioolvervanging en -verbetering geprogrammeerd. Daarnaast was nog 0,8 kilometer rioolvervanging doorgeschoven vanuit 2019 naar 2020. Van al het werk was eind 2020 2,1 km volledig uitgevoerd waaronder het doorgeschoven werk vanuit 2019, 1,2 kilometer in uitvoering en 3,3 kilometer aanbesteed. Het aanbestede werk wordt uitgevoerd in 2021. De resterende 0,8 kilometer is doorgeschoven naar 2021 en 2022. Enerzijds doordat de coronamaatregelen de participatiemogelijkheden beperkt heeft in 2020 en het toenemend werk met werk maken in projecten meer voorbereidingstijd kost zijn een aantal werkzaamheden doorgeschoven naar 2021.
Het programma 2020 bestond uit de volgende projecten:
- Het voor 2019 geprogrammeerde relinen van het transportriool in de Adriaan van Bergenstraat en het vervangen van de riolering Bellamystraat / Weerdsingel O.Z. Deze werken zijn in 2020 uitgevoerd.
- Het vervangen en/of verbeteren van de riolering in de Nijevelt in De Meern in combinatie met de aanleg van drainage om de bestaande grondwateroverlast te verminderen. In 2020 zijn we gestart met de werkzaamheden in de Marelaan en Ten Veldestraat. Een gedeelte van de geplande werkzaamheden is in 2020 uitgevoerd, de rest wordt in 2021 afgerond. De voorbereiding vergde door diverse omstandigheden meer tijd dan voorzien.
- Het vernieuwen van de riolering in De Gaag en omgeving (wijk Veldhuizen). De voorbereiding nam meer tijd in beslag dan voorzien, waardoor een gedeelte van de geplande werkzaamheden in 2021 wordt uitgevoerd.
- Het vernieuwen van de riolering in het Malieblad en in de Oudwijkerdwarsstraat als onderdeel van herinrichtingswerkzaamheden (‘werk met werk’ maken). In de Oudwijkerdwarsstraat worden in 2021 nog werkzaamheden uitgevoerd.
- Het relinen van de transportriolen in de Oudenoord, Taagdreef en de Maliebaan is aanbesteed en wordt begin 2021 uitgevoerd. Door problemen met de voorbereiding en met de aanbesteding en de leverantie van de materialen, mede als gevolg van de coronacrisis, zijn deze projecten vertraagd.
- Het relinen van het riool in de Anton Geesinkstraat/Omloop is uitgesteld tot 2021 en wordt nu gecombineerd met de reliningswerkzaamheden in de Tichelaarslaan/Leliestraat/Ahornstraat.
- De rioleringswerkzaamheden in het zuidelijke deel van de Jutfaseweg zijn vertraagd door de aanwezigheid van bodemverontreiniging. Besloten is nu om mee te liften op de geplande herinrichting van de Socrateslaan in 2022 (‘werk met werk’ maken).
- De geplande rioleringswerkzaamheden in het Attleeplantsoen/Rooseveltlaan in Kanaleneiland-Noord zijn vertraagd, vanwege vertraging in de participatie als gevolg van de coronacrisis.
In het kader van ontwikkelend beheer zijn we gestart met een nieuwe aanpak van onze grote rioolvervangingsprojecten. Doel van deze aanpak is om eerder in de projectvoorbereiding de mogelijkheden van ‘werk met werk’ maken te benutten en de openbare ruimte en het rioleringssysteem zo vorm te geven dat ze aansluiten bij alle maatschappelijke doelstellingen op het gebied van gezond stedelijk leven van en voor iedereen. Hiertoe laten we het startdocument van deze projecten voortaan vaststellen door het college, om het ambitieniveau vast te stellen en de integraliteit van de projecten te monitoren. Het eerste project waarvan het startdocument is vastgesteld is de rioolvervanging in het gebied ten noorden van de Rubenslaan (Rubenskwartier).
Aanpak urgente wateroverlastlocaties
We zijn gestart met de aanleg van het nieuwe hemelwaterriool in de Zeeheldenbuurt om de kans op wateroverlast sterk te verminderen. De eerste 1.300 m hemelwaterriool is aangelegd. Gelijktijdig werken perceeleigenaren van de souterrainwoningen aan de verbetering van hun perceelriolering om de kans op wateroverlast sterk te verminderen. Naar verwachting zijn de werkzaamheden in de Zeeheldenbuurt eind 2022 gereed. Het relinen van het bestaande hoofdriool in de FC. Donderstraat is uitgesteld naar 2021, omdat anders de buurt onbereikbaar werd door de rioleringswerkzaamheden in de andere straten.
Afkoppelen en vergroenen verhard oppervlak
Bij de rioolvervangingen en herinrichtingen proberen we gelijktijdig zoveel mogelijk klimaatbestendige en circulaire maatregelen te nemen. Dit betekent dat we proberen regenwater los te koppelen dat eerst werd afgevoerd naar de rioolwaterzuivering en nuttig gebruiken of infiltreren in de bodem
(afkoppelen).
Het lukte om 11,4 ha af te koppelen, aanzienlijk meer dan de geplande 5,7 ha. Van de 11,4 ha is 2,9 ha vergroend, het andere oppervlak is verhard gebleven. De neerslag die valt op het afgekoppelde oppervlak dat verhard is gebleven wordt voortaan niet meer afgevoerd naar de rioolwaterzuivering, maar geïnfiltreerd in de bodem of afgevoerd naar het oppervlaktewater. Via ons eigen rioolvervangingsprogramma koppelden we 2,5 ha af. Het meeste oppervlak is afgekoppeld door bij de vergunningverlening bij sloop-/nieuwbouwproject de kansen op afkoppelen te benutten.
Van de 2,9 ha die het met geld vanuit de rioolheffing vergroende oppervlak werd 1,0 hectare vergroend in de openbare ruimte. De resterende 1,9 ha betrof dakoppervlak dat is vergroend door particulieren met ondersteuning van de subsidieregeling groene daken. Het aantal subsidieaanvragen was met 532 aanvragen bijna vijf keer zo hoog als in 2019.
Via onze aanpak Waterproof030 hebben we met de tegelophaalservice in 2020 16.840 tegels opgehaald, waarmee 431 m2 vergroend is in privé tuinen. Dit is inclusief de actie '#tegelchallenge' in september.
We zien dat zowel het afkoppelen als het vergroenen steeds meer gewoongoed wordt in alle projecten die plaatsvinden, van rioolvervanging tot herinrichting, van nieuwbouwplan tot dakrenovatie.
Beleidsontwikkeling
We hebben voortgang geboekt met het beleid op klimaatadaptatie en de vertaling daarvan in het water en groenbeleid. De opgave is uitgewerkt tot op straatniveau en geïntegreerd in het nieuwe water en rioleringsbeleid (Plan Gemeentelijke Watertaken) en de nieuwe groenstrategie in de Ruimtelijke Strategie Utrecht. Vooral het uitwerken van nieuwe groendoelstellingen en de daarmee samenhangende financiering, heeft meer tijd gevraagd dan voorzien, waardoor de visie Klimaatadaptatie en daarmee ook het nieuwe water- en rioleringsbeleid vertraging hebben opgelopen. Hoewel het beleid formeel nog niet is vastgesteld, nemen we de opgave waar mogelijk al mee in de lopende gebiedsontwikkelingen en herinrichtingsprojecten. Op regionaal niveau werkten we mee aan de regionale Klimaatadaptatiestrategie die begin 2021 door alle partners bestuurlijk is vastgesteld.
Beheer, onderhoud en plantoetsing
In 2020 hebben we het Water- en rioleringsinformatiesysteem (WRIS) in gebruik genomen. Hiermee kunnen we het beheer en onderhoud beter baseren op alle beschikbare data en daarmee het assetmanagement beter vormgeven.
478 bouwaanvragen en meldingen over lozingen werden getoetst op volledigheid en 328 werden inhoudelijk beoordeeld. Dit is vergelijkbaar met andere jaren. Nieuw was dat we in 2020 zijn gestart met het ondersteunen de RUD bij meldingen en maatwerkoplossingen over vetafscheiders.
De renovatie van het rioolgemaal Europaplein is in 2020 uitgevoerd. Hierbij hebben we meteen het dak vergroend. De renovatie van de rioolgemalen aan de Kanaalweg en Cambridgelaan en diverse kleine rioolgemalen is vertraagd.
In 2020 zijn conform planning de riolen in de diverse buurten van het bemalingsgebied van het rioolgemaal Korte Baanstraat gereinigd en geïnspecteerd. Het betreft de buurten Abstede, Rubenslaan, Schildersbuurt en Watervogelenbuurt.
Conclusie
In 2020 is een deel van de voorgenomen werkzaamheden uitgevoerd of aanbesteed. Bij veel projecten trad wat vertraging op als gevolg van de coronacrisis en een gebrek aan de voorbereidingscapaciteit bij de op specifieke onderdelen verantwoordelijke organisatieonderdelen. Het afkoppelen en het vergroeningsbeleid zijn boven verwachting verlopen. Liefst 11,4 hectare werd afgekoppeld, waarvan 2,9 hectare vergroend. Met name de groene dakensubsidie was een groot succes met bijna vijf keer zoveel aanvragen als in 2019.
Corona
De coronapandemie bemoeilijkte en vertraagde de werkzaamheden op verschillende manieren. De leveranties van de benodigde materialen voor reliningsprojecten liep vertraging op. In algemene zin ging de voorbereiding van projecten trager, doordat het afstemmen door thuiswerken moeizamer verloopt. En bij projecten waar de rioolvervanging onderdeel is van een complete herinrichting met een participatietraject ging de voorbereiding nog trager, omdat participatie zeker tijdens de eerste golf niet mogelijk was. Dit zal naar verwachting ook doorwerken bij de projecten waarvoor de realisatie in 2021 is voorzien. Ook de actie 'Tegel eruit, plant erin' in de watervriendelijke tuinmaand (april) samen met de tuincentra en buurgemeenten is vanwege corona helaas niet doorgegaan.