Regiokoers MO/BW
In 2020 is intensief samengewerkt met de andere Wmo-regio’s van de U16 om afspraken te maken over de doordecentralisatie van beschermd wonen. In juni 2020 is het Wmo Regioplan Utrecht-Stad vastgesteld, waarin de kaders voor de regionale samenwerking Beschermd Wonen zijn beschreven. Voor de verdere doorontwikkeling zijn verschillende werkgroepen in het leven geroepen, die zich bezighouden met het toekomstige zorglandschap, de inrichting van de Toegang, het vormgeven van juridische afspraken en de inkoop van voorzieningen.
Utrecht en de andere U16-gemeenten hebben een Lokaal Uitvoeringsplan opgesteld, dat laat zien wat er al is gerealiseerd om mensen een goede plek te bieden in de stad, en waar Utrecht extra op inzet. Het gaat om een basisset aan voorzieningen, waaronder voldoende woningen, mogelijkheden om te werken aan persoonlijk herstel en ondersteuning in de wijk.
Er hebben verschillende leerbijeenkomsten en inspiratiesessies plaatsgevonden onder leiding van de Hogeschool Utrecht en Movisie, om kennis en ervaring uit te wisselen op basis van de pilots die lopen. Zoals over de vraag hoe je mensen een goede plek in de wijk laat vinden. Deze leerbijeenkomsten hebben geleid tot nieuwe verbindingen tussen gemeenten, zorgaanbieders, woningcorporaties en onderwijsinstellingen. Organisaties en mensen krijgen meer inzicht in elkaars ‘leefwereld’ en inspireren elkaar om in samenhang stappen te zetten om de situatie voor MO/BW-cliënten te verbeteren.
Utrecht neemt actief deel aan landelijke overleggen om te borgen dat de randvoorwaarden voor de doordecentralisatie zoveel mogelijk aansluiten bij de Utrechtse visie en werkwijze, zoals het objectief verdeelmodel en het woonplaatsbeginsel.
Zorg voor mensen met (psychische) kwetsbaarheid, BW, samenwerking zorg en veiligheid
Er zijn met alle zorgpartners Beschermd Wonen afspraken gemaakt om 24-uurszorgplekken met verblijf om te vormen naar 24-uurs zorg bij mensen thuis in hun eigen woning. In 2020 staat de teller voor de hele U16 op circa 190 plekken die zijn omgevormd, waarmee de doelstelling voor 2020 is behaald. Ook zijn de mogelijkheden vergroot om direct 24-uurszorg in de eigen woning in te zetten. Gedurende het jaar is onderzoek gedaan naar de ervaringen die rondom deze omvorming van zorg zijn opgedaan.
Voorwaarde voor het doen slagen van de transformatie MO/BW en de uitstroom naar lichtere zorg is dat de ambulante zorg in de wijk goed is georganiseerd. In Utrecht ligt hiervoor een belangrijke rol bij de gebiedsteams GGZ, Zorgpartijen worden gestimuleerd om hierbij aan te sluiten en hun ambulante zorg gebiedsgericht in te zetten zodat het zorgnetwerk in de wijk versterkt, partijen samen de verantwoordelijkheid gaan dragen voor de zorg in een gebied en meer gebruik maken van elkaars expertise. Zo zijn de zorgpartijen LVB (Licht Verstandelijk Beperkt) direct aangesloten bij de gebiedsteams GGZ.
In 2020 zijn zorgpartijen verder gestimuleerd om de samenwerking met de sociale basis en informele zorg te versterken. Het elkaar goed kennen en elkaar versterken is de basis. Door samen in de praktijk aan de slag te gaan worden inmiddels goede ervaringen opgedaan.
Er is een systeem voor centraal instroom/ wachtlijstbeheer opgezet waarbij er een betere match gemaakt kan worden tussen cliëntkenmerken (wat heeft de cliënt nodig) en de aanbiederkenmerken (wat heeft welke aanbieder te bieden).
Er zijn wijkgerichte cursussen Samen Sterk Zonder Stigma (SSZS) en Mental Health First Aid (MHFA) aangeboden aan gemeentelijke wijkteams zoals buurtteams en DOCK aangevuld met bewonersinitiatieven en partijen als woningcorporaties en wijkagent. Door Corona zijn er minder bijeenkomsten geweest dan gepland en zijn de bijeenkomsten/ cursussen vaak online gegeven. Er zijn zes bijeenkomsten SSZS geweest met ruim 100 deelnemers. De cursussen MHFA zijn in 2020 voor 158 deelnemers aangeboden in plaats van de geplande 345. Deelnemers van deze bijeenkomst hebben inzicht gekregen wat het stigma rond psychische kwetsbaarheid voor het effect heeft op het dagelijkse leven en op inclusie in de buurt en wijk in het bijzonder. Deelnemers hebben tips/aangrijpingspunten gekregen hoe zij in hun rol (het effect van) stigma kunnen herkennen en wat zij kunnen doen om deze te verminderen. In Overvecht zijn de bijeenkomsten en cursussen aangesloten bij de versnellingsopgave voor Overvecht
In de persoonsgerichte aanpak (PGA) in de wijken werken gebiedsmanagers veiligheid en de wijkagent samen met buurtteams, gebiedsteams GGZ en huisartsen. Op stedelijk en regionaal niveau is het veiligheidshuis regio Utrecht omgevormd tot het zorg- en veiligheidshuis regio Utrecht . Zo zijn wethouders sociaal domein en zorgpartijen toegevoegd aan de stuurgroep van het Zorg- en veiligheidshuis en nemen ook gemeentelijke partners uit het sociaal domein en zorgpartners deel aan de casus-overleggen. Op deze manier kan casuïstiek op het snijvlak van zorg- en veiligheid integraal vanuit de verschillende domeinen benaderd worden.
In 2020 hebben we structureel overleg georganiseerd met de keten huiselijk geweld en kindermishandeling om de actuele ontwikkelingen rond Corona te bespreken en waar nodig actie ondernomen. Hierover is de raad in de coronabrieven regelmatig op de hoogte gehouden
In 2020 is de Regiovisie ‘Voor een Veilig Thuis’ geactualiseerd, waarin centrumgemeente Utrecht en de regiogemeenten hebben vastgelegd hoe zij gezamenlijk werken aan een sterke aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling. De conferentie Geweld in gezinnen heeft plaatsgevonden en er is een verhalenbundel opgeleverd waarin hulpverleners vertellen over dat ene gezin of die persoon die hen nog bijstaat. Beide activiteiten hebben gezorgd voor hernieuwde aandacht voor geweld in gezinnen. Centrumgemeente Utrecht investeert in de samenwerking met de regiogemeenten, en (regionale) zorg- en veiligheidspartners, waardoor er een stevige en eenduidige aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling mogelijk is.
Daklozenopvang
De daklozenopvang heeft dit jaar sterk in het teken gestaan van snel en effectief inspringen op de coronamaatregelen. In het eerste kwartaal van 2020 is er een pilot gedraaid met 24 uurs opvang bij de Sleep Inn. Vanaf 1 april 2020 zou de 24-uurs opvang regulier ingaan, dit is door de coronamaatregelen versneld en eind maart al ingegaan, dit geldt ook voor de NoiZ op de tijdelijke locatie aan de Maliebaan. Dat betekent dat mensen 24 uur per dag kunnen verblijven, waardoor ze meer rust en ruimte hebben om te werken aan activering en herstel.
Door de anderhalve metermaatregel zijn er extra vierkante meters gehuurd bij de Stadsbrug, zodat alle mensen op anderhalve meter van elkaar kunnen worden opgevangen. Daarnaast is er voor de opvang van niet-rechthebbenden in het voorjaar in korte tijd een extra locatie gerealiseerd aan de Marco Pololaan in de locatie Bij Boshardt. In het najaar is een extra locatie voor opvang gerealiseerd aan de Maliebaan, hier worden sinds november niet-rechthebbenden opgevangen tijdens de KWR en tijdens lockdown. Eind december bleek de totale opvangcapaciteit niet voldoende en zijn er tien mensen die relatief zelfredzaam zijn in een hotel ondergebracht.
Naast extra locaties voor opvang is er eind maart/begin april ook een isolatie locatie opgezet voor mensen met Corona die niet op hun verblijfsplek in isolatie kunnen gaan. Deze locatie is zowel voor rechthebbenden als niet-rechthebbenden. De locatie is gestart aan de Maliebaan en vervolgens verhuisd naar een locatie van Altrecht in Zeist en uiteindelijk naar de Koploperstraat.
De druk op de opvang in Utrecht bleef in 2020 onverminderd groot, daarom zijn er vijf extra tijdelijke opvangplekken gerealiseerd voor jongvolwassenen en is de extra flexibele opvang voor volwassenen in de Stadsbrug voortgezet met een maximale opname capaciteit van vijftig personen.
Voor de koudweerregeling (KWR) zijn in G4-verband aanpassingen doorgevoerd. De KWR is minimaal drie dagen aaneengesloten open en deze opent ook bij extreme weersomstandigheden, code oranje.
Met woningcorporaties en zorgaanbieders zijn afspraken gemaakt over het aantal in de komende jaren te realiseren woningen. Bij de oplevering van (sociale) huur in nieuwbouw worden woningen voor kwetsbare doelgroepen vooraf gereserveerd, waarmee nieuwbouw in de stad mede ten goede komt aan huisvesting van kwetsbare groepen. In 2020 zijn diverse nieuwbouwprojecten opgeleverd waarin woningen ten behoeve van in- en uitstroom uit MO/BW zijn gerealiseerd. De realisatie wordt maandelijks gemonitord en knelpunten in de uitvoering worden doorlopend in overleg bijgesteld via een uitvoeringsteam bestaande uit vertegenwoordigers van gemeente, zorgaanbieders en woningcorporaties.
Naar aanleiding van de brandbrief die in 2019 aan VWS is verstuurd, heeft Utrecht middelen ontvangen voor de uitvoering van het project Living Lab. Over de uitvoering zijn afspraken gemaakt in de regio U16. De eerste tranche van 111 woningen is grotendeels gerealiseerd in nieuwbouw in Utrecht en Nieuwegein. De begeleiding voor deze trajecten loopt via De Tussenvoorziening. Met andere zorgaanbieders worden in overleg met de regiogemeenten afspraken gemaakt over de begeleiding van de in 2021 te realiseren plaatsen.
In 2020 is de Nadere regel Basiszorg daklozen regio U16 gepubliceerd aan de hand waarvan de subsidie van de basiszorg daklozen van 2021 tot en met 2025 is verleend aan het Buurtteamorganisatie Sociaal Utrecht. Met de basiszorg daklozen regio Utrecht hebben we onze ambitie gerealiseerd dat er voor iedereen die dakloos is een duidelijke ingang is waar zij terecht kunnen voor hulp en snelle, integrale hulpverlening. De basiszorg daklozen wordt uitgevoerd door één herkenbare organisatie zijnde BTO Sociaal Utrecht als spil in de basiszorg aan dakloze mensen, ongeacht leeftijd.
Corona
Vanwege de coronamaatregelen en de anderhalve meter norm, was het noodzakelijk om vanaf half maart de opvang om te bouwen waardoor er minder capaciteit beschikbaar kwam. Daarnaast zijn er in deze periode en tijdens de tweede lockdown ook niet-rechthebbende daklozen, voornamelijk EU-arbeidsmigranten en ongedocumenteerden, opgevangen wanneer de coronamaatregelen hier om vroegen. Dit was ook het geval wanneer de koudweerregeling (KWR) van toepassing was. Dit in lijn met de landelijke richtlijn voor opvang van dak- en thuislozen tijdens de coronacrisis van het Ministerie van VWS, in nauwe afstemming met de overige G4-steden.
Om verantwoord en veilig opvang te kunnen bieden volgens de Coronarichtlijnen en te voldoen aan de extra vraag zijn er tijdens lockdown periodes extra locaties geopend. Ook is er begin april ook een isolatielocatie opgezet. Deze isolatielocatie is bedoeld voor mensen met Corona die dakloos zijn en/of gebruik maken van maatschappelijke opvang en beschermd wonen, maar niet op hun verblijfsplek in isolatie kunnen gaan. Zowel rechthebbenden als niet-rechthebbenden hebben hier gebruik van gemaakt.
In december heeft Utrecht samen met de gemeenten Amsterdam en Den Haag, mede naar aanleiding van de in de raad aangenomen actuele motie M321 'Heropenen 24h opvang daklozen' , een brief naar staatssecretaris Blokhuis gestuurd over het opvangen van niet-rechthebbende daklozen gedurende de hele winterperiode in verband met de coronapandemie.